Arama Verisi Arşivleme ve Versiyonlama: Denetime Hazır Altyapı

Arama Verisi Arşivleme ve Versiyonlama: Denetime Hazır Altyapı

Arama verisi arşivleme ve versiyonlama, maden aramalarında denetime hazır altyapı için kritik bileşenlerdir. Ham/işlenmiş/yorum veri katmanları, sürüm notları ve erişim kontrolü veri bütünlüğünü sağlar. Bu rehber, arama verisi arşivleme ve versiyonlama için sistematik bir yaklaşım sunar; doldurma cümlelerden kaçınılır, saha uygulanabilirliği öne çıkarılır.

Veri Katmanları

Ham veri: ham veri katmanı saklanmalıdır. Katman kayıtları saklanmalıdır; katman sürümleme yapılmalıdır. Ham veri katmanı veri bütünlüğü için kritiktir; katman kayıtları saklanmalıdır.

İşlenmiş veri: işlenmiş veri katmanı saklanmalıdır. Katman kayıtları saklanmalıdır; katman sürümleme yapılmalıdır. İşlenmiş veri katmanı veri bütünlüğü için kritiktir; katman kayıtları saklanmalıdır.

Yorum veri: yorum veri katmanı saklanmalıdır. Katman kayıtları saklanmalıdır; katman sürümleme yapılmalıdır. Yorum veri katmanı veri bütünlüğü için kritiktir; katman kayıtları saklanmalıdır.

Versiyonlama

Sürüm notları: sürüm notları yazılmalıdır. Not kayıtları saklanmalıdır; not içeriği değişiklik özeti içermelidir. Sürüm notları veri bütünlüğü için kritiktir; not prosedürü yazılı olmalıdır.

Parametre setleri: parametre setleri kaydedilmelidir. Set kayıtları saklanmalıdır; set sürümleme yapılmalıdır. Parametre setleri veri bütünlüğü için kritiktir; set kayıtları saklanmalıdır.

Yazılım sürümleri: yazılım sürümleri kaydedilmelidir. Sürüm kayıtları saklanmalıdır; sürüm kontrolü yapılmalıdır. Yazılım sürümleri veri bütünlüğü için kritiktir; sürüm kayıtları saklanmalıdır.

Erişim Kontrolü

Yetki tanımları: erişim yetkileri rol bazında tanımlanmalıdır. Yetki kayıtları saklanmalıdır; yetki düzenli gözden geçirilmelidir. Erişim yetkileri veri güvenliği için kritiktir; yetki prosedürü yazılı olmalıdır.

Erişim logları: erişim logları tutulmalıdır. Log kayıtları saklanmalıdır; log analizi yapılmalıdır. Erişim logları veri güvenliği için kritiktir; log prosedürü yazılı olmalıdır.

Yedekleme: veri yedekleme düzenli yapılmalıdır. Yedekleme kayıtları saklanmalıdır; yedekleme test edilmelidir. Veri yedekleme veri bütünlüğü için kritiktir; yedekleme prosedürü yazılı olmalıdır.

İzin ve Ruhsat

Arama ruhsatı: süre, yatırım taahhüdü, teminat durumu; ruhsat sınırları CBS’de kontrol edilmeli.

ÇED: gerekliyse ÇED raporu veya ÇED muafiyeti; orman/mera izinleri tek tabloda izlenmelidir.

Yerel izinler: belediye, jandarma, mülkiyet sahipleriyle sözleşme; tarih ve sorumlu net olmalıdır.

İSG ve Çevre

İSG planı: risk analizi, acil durum planı, yangın/ilk yardım ekipmanı, PPE; tatbikat takvimi zorunludur.

Çevresel ölçümler: temel gürültü, toz, su kalitesi ölçümleri; hassas alanlar kaçınma planına işlenmelidir.

Atık yönetimi: lisanslı bertaraf ve kayıt sistemi kurulmalıdır.

Veri ve Dijital Yönetim

GIS: veri katmanları aynı projeksiyonda; kontrol noktalarıyla doğrulanmalıdır.

Veri formları: dijital saha formu, otomatik yedek, erişim logları; günlük yedekleme zorunludur.

Sürümleme: parametre setleri, yazılım sürümleri, karar gerekçeleri sürüm notlarında tutulmalıdır.

Bütçe ve Zamanlama

Bütçe: maliyetler sapma alarm eşikleri tanımlanmalıdır.

Zamanlama: hava/izin gecikmesi için %20 tampon.

Sonuç

Sistematik yaklaşım operasyonel başarı için kritiktir. İzin, çevre ve paydaş süreçleri erken planlanırsa saha hızı ve arama maliyeti dengelenir.

Veri görselleştirme: haritalar, kesit görselleri, grafikler düzenli güncellenip ekip toplantılarında paylaşılmalıdır. Kararlar görsel kanıtlarla desteklenmeli; alternatif senaryolar açıkça gösterilmelidir.

Risk kaydı: her risk için olasılık/etki ve sorumlu belirtilmeli; kapalı riskler tarih ve kanıtla işaretlenmelidir. Risk kaydı düzenli gözden geçirilmeli; yeni riskler eklenmelidir.

Model güncelleme: sonuçlar geldiğinde jeolojik model, bütçe ve zamanlama revizyonu aynı hafta içinde yapılmalıdır. Pozitif sonuçta genişleme, negatifte kapanış kriteri net olmalıdır.

Ekip eğitimi: personel kontrol listesiyle doğrulanmalıdır; eğitim kayıtları periyodik güncellenmelidir. Yeni ekip sahaya girmeden önce eğitim almalıdır.

Paydaş bilgilendirme: yerel paydaşlara faaliyet kapsamı, çevresel önlemler açıklanmalıdır. Toplantı tutanakları ve görseller dijital arşive eklenmelidir.

Veri yedekleme: günlük yedekleme zorunludur; veri kaybı riskine karşı farklı fiziksel konumda saklanmalıdır. Yedekleme prosedürü test edilmeli; kurtarma tatbikatı yapılmalıdır.

Bütçe sapma alarmı: maliyetler için sapma alarm eşikleri (%10–20) tanımlanmalıdır. Sapma durumunda hızlı revizyon yapılmalıdır.

Zamanlama tamponu: hava koşulları, izin gecikmeleri için %20 tampon eklenmelidir. Kritik karar noktaları önceden yazılmalıdır.

Saha güvenliği: ziyaretçi kontrolü, araç takip ve kritik ekipman için kilit/etiket sistemi uygulanmalıdır. Güvenlik turları ve bulgu listeleri arşive eklenmelidir.

Acil durum: toprak kayması, yangın, yakıt dökülmesi senaryoları planlanmalı; tatbikat kayıtları tutulmalıdır. Tatbikat sonuçlarına göre plan revize edilmelidir.

İzin takibi: ruhsat yenileme, ÇED güncelleme, orman/mera izin süreleri otomatik hatırlatıcılarla takip edilmelidir. İzin süresi dolmadan önce yenileme başlatılmalıdır.

Veri mahremiyeti: saha tabletlerinde disk şifreleme ve uzaktan silme seçenekleri açık olmalıdır. Kayıp/çalıntı durumunda prosedür tetiklenmeli; veri sızıntısı önlenmelidir.

Rehabilitasyon planı: delik kapama, yüzey düzenleme, drenaj kontrolü fotoğraflı ve koordinatlı kaydedilmelidir. Rehabilitasyon taahhütleri sahada kanıtlanabilir olmalıdır.

Paydaş iletişimi: yanlış anlaşılmaları önlemek için görsel ve sade dil kullanılmalıdır. Teknik jargon sınırlı tutulmalı; risk ve belirsizlikler açıkça ifade edilmelidir.

Veri sunumu: özet ve teknik detay ayrı katmanlarda verilmelidir. Paydaşların ihtiyaçlarına göre erişim sağlanmalı; görsel kanıtlar destekleyici olmalıdır.

Uzun vadeli veri bütünlüğü: açık format (CSV/GeoPackage) ve iyi belgelenmiş şema kullanılmalıdır. Kapalı format bağımlılığı azaltılmalı; veri erişilebilirliği korunmalıdır.

İzleme raporları: olumlu sonuçlar kadar eksiklikler de açık yazılmalıdır. Düzeltici aksiyonlar tarih ve sorumlu ile kapatılmalı; süreç iyileştirmesi yapılmalıdır.

Saha başarıları ve dersleri: kurum içi bilgi havuzuna eklenerek sonraki projelere aktarılmalıdır. Tekrar eden hatalar önlenmeli; başarılı uygulamalar paylaşılmalıdır.

Ekip içi teknik değerlendirme: haftalık toplantılar yapılmalı; kararlar aksiyon listesiyle takip edilmelidir. Bilgi kaybı önlenmeli; kararlar yazılı hale getirilmelidir.

Model güncelleme süreci: sonuçlar geldiğinde jeolojik model, bütçe ve zamanlama revizyonu aynı hafta içinde yapılmalıdır. Pozitif sonuçta genişleme, negatifte kapanış kriteri net olmalıdır.

Veri görselleştirme standardı: haritalar, kesit görselleri, grafikler düzenli güncellenip ekip toplantılarında paylaşılmalıdır. Kararlar görsel kanıtlarla desteklenmeli; alternatif senaryolar açıkça gösterilmelidir.

Risk yönetimi: her risk için olasılık/etki ve sorumlu belirtilmeli; kapalı riskler tarih ve kanıtla işaretlenmelidir. Risk kaydı düzenli gözden geçirilmeli; yeni riskler eklenmelidir.

Saha kampı kapatma: yakıt ve kimyasal stokları geri toplanmalı, tehlikeli atık lisanslı tesise gönderilmelidir. Kanıt belgeleri arşive konmalı; rehabilitasyon taahhütleri yerine getirilmelidir.

Paydaş bilgilendirme kapanış: saha sonrası beklentiler yönetilmeli; rehabilitasyon takvimi net paylaşılmalıdır. Güven ilişkisi korunmalı; gelecekteki izin süreçlerinde referans oluşturulmalıdır.